پرواز چارتر چیست و چه فرقی با پرواز سیستمی دارد؟

پرواز چارتر از آن عباراتی است که در عرصه‌ی سفر هوایی و گردشگری زیاد به آن برمی‌خوریم. بیشتر آژانس‌های گردشگری  که در تعطیلات و مناسبت‌ها با پیامک‌های تبلیغاتی و پیشنهادهای ویژه‌ی لحظه‌آخری تورهایشان وسوسه‌مان می‌کنند چمدان ببندیم و راهی سفر شویم، برای بسته‌های مسافرتی‌ تورهایشان از همین پرواز چارتر استفاده می‌کنند. پرواز چارتر بخش بزرگی از حمل‌ونقل هوایی کشوریمان را در بر می‌گیرد و گل سرسبد جستجوهای کاربران فضای مجازی درباره‌ی بلیط هواپیماست. در این نوشته برای شما درباره‌ی پرواز چارتر و هر چیزی که لازم است درباره‌ی آن بدانید، توضیح خواهیم داد.

واژه‌ی چارتر در معنای لغوی آن به معنیِ «دربست کرایه دادن» است. در حوزه‌ی صنعت گردشگری هرچیزی که به تعداد زیاد موجود باشد و قابلیت فروش یا اجاره داشته باشد، می‌تواند چارتر شود. هر وسیله‌ی نقلیه‌ی عمومی که تعداد زیادی صندلی داشته باشد، یا هر هتل یا مرکز اقامتی که تعدادی تخت و اتاق مناسب داشته باشد، قابلیت چارتر کردن دارند، مثلا صندلی‌های هواپیما یا تخت‌های هتل قابلیت چارتر کردن دارند.

چارترکننده: به آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی که بخشی از صندلی‌های یک پرواز یا همه‌ی آن را اجاره می‌کنند، یا همه یا  تعدادی از تخت‌های یک هتل را کرایه می‌کنند چارترکننده می‌گویند.

چارتردهنده: به آن شرکت هواپیمایی (ایرلاین) یا هتلی که صندلی‌های پرواز و تخت‌های اتاق‌هایشان را اجاره می‌دهند، چارتردهنده می‌گویند.

این‌ها کلیاتی درباره‌ی مفهوم چارتر بودند. حالا می‌خواهیم کمی روی عبارت پرواز چارتر تمرکز کنیم. می‌خواهیم بدانیم پرواز چارتر چیست و چه ویژگی‌هایی دارد.

پرواز چارتر چیست؟

وقتی که تمام صندلی‌های یک هواپیما در یک مسیر پروازی در اختیار چارترکننده قرار بگیرد به آن پرواز چارتر می‌گوییم. مثلا وقتی که آژانس هواپیمایی یک مسیر پروازی مثلا تهران ـ استانبول یا تهران ـ مشهد را برای مدتی چارتر کند، به آن پرواز استانبول یا مشهد، پرواز چارتر می‌گویند. در این مثال، پروازهای تهران ـ استانبول و تهران ـ مشهد از مسیرهای پرطرفداری‌اند که همیشه متقاضی دارند و پرواز این مسیرها به‌صورت سالانه چارتر می‌شود. اما چارتر بعضی مسیرها برای مدت کوتاه‌تری برقرار می‌شود، مثلا فرض کنیم یکی از شرکت‌های هواپیمایی به سفارش بعضی آژانس‌ها یا شرکت‌های گردشگری، پرواز تهران ـ آمستردام را برای مدت سه‌ماه چارتر کند. در کل به دلیل وجود متغیرهایی مثل زمان و مسیر پروازی، عرصه‌ی پرواز چارتر تنوع و گوناگونی زیادی دارد.

اما فقط آژانس‌ها و دفاتر خدمات گردشگری نیستند که پرواز را چارتر می‌کنند. سازمان‌ها و ارگان‌ها و اداره‌جات و باشگاه‌های ورزشی و درکل هر نهاد دولتی و خصوصی که برای تعداد زیادی از نیروهای زیرمجموعه‌اش به بلیط هواپیما نیاز داشته باشد، اگر تعداد مسافرانش به حد نصاب یک پرواز برسد، ترجیح می‌دهد به‌جای خرید بلیط برای تک‌تک کارکنانش، پرواز چارتر بگیرد. در این شرایط هم هزینه‌ی آن ارگان و سازمان کمتر می‌شود و هم برای نیروهایش در طول پرواز اختیار و راحتی بیشتری دارند.

• پس به طور کلی پرواز چارتر یعنی دربست کرایه کردن هواپیما برای یک بازه‌ی زمانی معین.

تفاوت پرواز چارتر و پرواز سیستمی

قبل از این‌که تفاوت این دو پرواز را توضیح بدهیم، پرواز سیستمی را معرفی می‌کنیم. شرکت‌های هواپیمایی (ایرلاین‌ها) بنا به امکانات و شرایط‌شان، مسیرهای پروازی مختلفی دارند که طبق برنامه‌ریزی سالانه در آن مسیرها، در طول هفته یا ماه، پروازهایی با قیمت مشخص برقرار می‌کنند که به این پروازها، پرواز سیستمی می‌گویند. تفاوت مهم این پروازها با پرواز چارتر در این است که برنامه‌ی آن‌ها در طول هفته و ماه و هزینه‌‌شان مشخص است. شما می‌توانید مثلا از چند ماه قبل به مقصد زوریخ بلیط هواپیما بخرید و هزینه‌اش را بپردازید و بعدا بنا به تغییر شرایط سفرتان تاریخ پروازتان را جابه‌جا کنید، یا این‌که  اگر نتوانستید به دلیلی سفر کنید، بلیط را پس بدهید و هزینه‌ی پرداختی‌تان را بعد از کسر جریمه‌ی کنسلی پس بگیرید. یکی دیگر از ویژگی‌های پرواز سیستمی این است که در این پروازها قیمت بلیط بر اساس شرایط سنی تعریف می‌شود، مثلا بهای بلیط برای گروه سنی بزرگسالان، کودکان و نوزادان متفاوت است و بلیط نوزادان، ارزان‌ترین و بلیط بزرگسالان، گران‌ترین بلیط است.

حالا ببینیم تفاوت پرواز چارتر و پرواز سیستمی چیست. وقتی شما بلیط چارتر می‌خرید، به هیچ عنوان امکان تغییر تاریخ پرواز را ندارید. اگر به هر دلیلی نتوانید سفر کنید، نمی‌توانید بلیط پرواز چارتر را پس بدهید و پول‌تان را پس بگیرید و در این حالت بلیط شما سوخت می‌شود. پس همیشه قبل از خرید بلیط چارتر از برنامه‌ی سفرتان مطمئن باشید؛ از تاریخ رفت‌وبرگشت‌تان و مدت‌زمانی که می‌خواهید در مقصد اقامت کنید، کاملا مطمئن باشید.  تفاوت دیگر پرواز چارتر با سیستمی در تفاوت نرخ بلیط برای رده‌های سنیِ متفاوت است. بلیط چارتر تنها برای نوزادان زیر دوسال ارزان‌تر است و قیمتی معادل ده‌درصد بهای بلیط بزرگسالان دارد، در غیر این‌صورت بهای بلیط چارتر مثلا برای کودک هفت‌‌ساله‌ و پدرومادرش یکسان است. پس اگر خانوادگی و با تعداد زیادی کودک سفر می‌کنید، بلیط پرواز چارتر چندان به‌صرفه نخواهد بود، مگر در شرایط خاصی. مثلا زمانی که چارترکننده به دلیل نزدیکی زیاد به زمان پرواز، به قول معروف آتش بزند به مالش و حسابی قیمت‌ها را پایین آورده باشد. در ادامه جزئیات این کاهش قیمت را شرح می‌دهیم.

قیمت‌گذاری پرواز چارتر

 یکی دیگر از ویژگی‌های مهم پرواز چارتر، ریسک ناشی از پر یا خالی بودن پرواز است که به‌طور مستقیم متوجه چار‌ترکننده است. چارترکننده به دلیل این‌که از پیش، هزینه‌ی تک‌تک صندلی‌های پرواز را پرداخته، ترجیح می‌دهد تمام صندلی‌های پروازش پر شوند و تمام بلیط‌های آن پرواز را بفروشد. به همین دلیل برای فروش بلیط چارتر ابزار متنوعی را به کار می‌برد. به‌ویژه وقتی به زمان پرواز نزدیک می‌شویم، برای این‌که تمام بلیط‌هایش را بفروشد، قیمت بلیط را کاهش می‌دهد. در این شرایط خرید بلیط پرواز چارتر برای یک خانواده‌ی شلوغ با تعداد کودکان زیاد (مثلا هفت‌ساله و پنج‌ساله و سه‌ساله)، به صرفه است. اما باز هم راه بی‌مشکل و آسانی نیست، چون ممکن است در فصل پرتردد پروازی باشید و برای مقصدی که موردنظرتان است اصلا در تاریخ نزدیک پرواز و به آن تعدادی که می‌خواهید، بلیط چارتر گیرتان نیاید.

• پس به‌طور کلی ممکن است در بعضی زمان‌ها بلیط پرواز چارتر را ارزان‌تر از بلیط سیستمی بخرید ولی حواس‌تان حسابی جمع باشد، چون بلیط چارتر شخصیت انعطاف‌پذیری ندارد! و تاریخ و ساعت بلیط‌‌تان را نمی‌توانید تغییر بدهید.